اهمیت قضاوت در جهان پس از مرگ بر پایۀ متون عیلامی

برخی از اقوام باستانی چنین باور داشتند که در جهان پس از مرگ روان آنها را خدایانی همراهی، یا حتی بر اساس کردار دنیوی داوری می­کنند. از این خدایان می­توان به این­شوشیناک خدای بزرگ عیلامی­ها اشاره کرد. تا کنون دربارۀ داوری این­شوشیناک در جهان زیرین پژوهش­هایی انجام شده است. در این پژوهش تلاش بر آن است که با توجه به متون عیلامی به این مسئله پرداخته شود که عیلامی­ها چرا این­شوشیناک را برای داوری در جهان پسین برگزیدند و اهمیت قضاوت پس از مرگ نزد عیلامی­ها تا چه پایه بوده است. می­توان حدس زد که عیلامی­ها داوری آن جهان را در دستان این­شوشیناک می­پنداشتند، زیرا او را با القابی چون «خدای حامی شاه»، «خدای بزرگ»، «حامی بزرگ»، «حامی شهر ما»، «خدای من»، «فرمانروای من»، «نیای من»، «حامی شهر شوش» و «خدای پادشاهان» می‌خواندند. او همچنین «خدای مردگان و قبور» به شمار می­آمد. البته خدایانی چون ایشمکراب و لاگامال نیز یاور و دستیار این­شوشیناک در امر قضاوت روان مرده بودند.  بنا بر این، این­شوشیناک خدایی با خویشکاری­های متعدد بود و احتمالاً عیلامی­ها از او می­هراسیدند و به همین سبب داوری آن جهان را بر عهده­اش نهادند. اهمیت خدای جهان پس از مرگ و قضاوت روان در متون عیلامی چندان روشن نیست، اما شواهد به گونه­ای است که می­توان حدس زد که اهمیت قضاوت روان موجب شد این کار خطیر به چنین خدای مهمی محول شود.